GIS ابری جدیدترین نسل سامانه‌های اطلاعات مکانی است که با بهره‌گیری از معماری مبتنی بر رایانش ابری (Cloud Computing) به کاربران امکان می‌دهد داده‌های مکان محور خود را به‌طور مطلوب‌تری مدیریت نمایند. در یک GIS ابری کاربران تمامی امکانات یک سامانه GIS، اعم از نمایش، ویرایش، تحلیل و مدل‌سازی داده‌های مکانی را در اختیار خواهند داشت با این تفاوت که دیگر نیازی به داشتن سخت‌افزار ویژه (مثلاً کامپیوتر با توان پردازشی بالا) یا نصب نرم‌افزار تخصصی نخواهند داشت و تنها با اتصال به شبکه (اینترنت) و یک مرورگر می‌توانند از تمامی امکانات یک GIS متداول برخوردار باشند. GIS ابری از ترکیب امکانات GIS و محاسبات ابری به وجود آمده است و باعث افزایش قابلیت های GIS شده است.
مزایای GIS ابری
تلفیق محاسبات ابری با GIS باعث سرعت پردازش بیشتر در تحلیل‌های مکانی می‌شود. با توجه به اینکه در GIS ابری جهت توسعه نیازی به سخت‌افزار، نرم‌افزار و متخصص نداریم هزینه بسیار کمتر است. همچنین هزینه در GIS ابری متناسب با میزان استفاده (pay-as-you-go)است که مقرون‌به‌صرفه تر است. GIS ابری مقیاس‌پذیر است بنابراین ما می‌توانیم از آن برای کسب‌وکارهای کوچک و همچنین بزرگ و حرفه‌ای خود استفاده کنیم. به اشتراک‌گذاری داده و سرویس‌ها در GIS ابری با سهولت بیشتری انجام می‌گیرد. در GIS ابری با توجه به رعایت استانداردهای بین‌المللی و وجود لایه‌های امنیتی متعدد دارای امنیت بالایی است. در جدول زیر GIS ابری با GIS کلاسیک ازنظر شاخص‌های مختلف مقایسه شده‌اند.
| شاخص | Cloud GIS | Traditional GIS |
| کاربر |
|
|
| جمع آوری اطلاعات |
|
|
| توسعه |
|
|
| هزینه |
|
|
کاربردهای GIS ابری
GIS ابری باعث می‌شود ذخیره‌سازی، به اشتراک‌گذاری ، ادغام و به‌روزرسانی اطلاعات با هزینه و زمان کمتر انجام گیرد. با استفاده از زیرساخت GIS ابری توسعه SDI و ژئوپورتال ها در سطوح و مقیاس‌های مختلف با سهولت انجام می‌گیرد.می‌توان سامانه‌های اطلاعات مکانی و تخصصی موجود که در سازمان‌های مختلف استفاده می‌شوند را به GIS ابری متصل کرد و از مزایای GIS ابری در آن‌ها بهره برد.
چالش‌های GIS ابری
GIS ابری با وجود مزایای زیاد با چالش‌هایی نیز روبه‌رو است که در Geobox راه‌حل‌هایی برای مواجه با این چالش‌ها استفاده‌شده است:
دسترسی با استفاده از اینترنت
اینترنت در محاسبات ابری با توجه به شرایط می‌تواند نکته مثبت و منفی داشته باشد.دسترسی مبتنی بر اینترنت باعث می‌شود از قابلیت‌های اینترنت مانند دسترسی از دستگاه‌ها و مکان‌های مختلف و همچنین به اشتراک‌گذاری اطلاعات استفاده کرد. اما این باعث می‌شود در مناطقی که دسترسی به اینترنت وجود ندارد یا سرعت کم است و همچنین برای استفاده از اطلاعات با حجم بسیار بالا استفاده از Cloud GIS با محدودیت روبه‌رو شود.البته باید اشاره کرد این چالش برای سامانه‌های مکانی مبتنی بر وب هم مطرح است.
راه‌حل ژئوباکس:
-
- استفاده از بستر اینترانت و شبکه داخلی سازمان
- Cloud GIS به‌صورت آفلاین
- قابلیت ویرایش آفلاین
تأمین امنیت سرور
یکی از تهدیدات نرم افزار های مبتنی بر وب، حملات سایبری است بنابراین تامین امنیت سرور یکی از مسائل مهم در نرم افزار های وب است که Cloud GIS نیز مستثنی نیست.
راه‌حل ژئوباکس:
-
- استفاده از بسترهای ابری امن
- پیاده‌سازی الزامات امنیتی داخلی و خارجی (افتا، OWASP و غیره)
امکان دسترسی سرور میزبان به اطلاعات
همانند سایر سامانه های مبتنی بر وب در GIS ابری نیز امکان دسترسی توسعه دهندگان به اطلاعات کاربران وجود دارد.
راه‌حل ژئوباکس:
-
- تفاهم‌نامه منع افشای اطلاعات
نیاز به تغییر فرمت اطلاعات
یکی از چالش‌های GIS ابری این است که همه فرمت‌های اطلاعات برداری و رستری را پشتیبانی نمی‌کنند، که این امر می‌تواند با تغییر فرمت و پیش‌پردازش اطلاعات ورودی یا خروجی تا حد زیادی رفع شود. تغییر فرمت اطلاعات می تواند باعث از دست رفتن بخشی از اطلاعات شود.
راه‌حل ژئوباکس:
-
- پشتیبانی از اکثر فرمت‌های رایج اطلاعات مکانی
آینده GIS ابری
- GIS ابری با کاهش هزینه‌ها در سطوح مختلف باعث استفاده کسب‌وکارها در مقیاس‌های مختلف از سرویس‌های مکانی می‌شود.
- ساده‌سازی تحلیل‌های پیچیده (Simple But Unlimited) باعث استفاده کاربران غیرمتخصص از GIS می‌شود.
- به اشتراک‌گذاری اطلاعات با استفاده از GIS ابری باعث توسعه مطالعات پژوهشی بیشتر مربوط به اطلاعات مکانی در علوم مختلف می‌شود.
